Wanneer je de gelegenheid krijgt om een gastcolumn te schrijven, ontstaat keuzestress: welk onderwerp ga ik behandelen en hoe semiwetenschappelijk of wetenschappelijk ga ik de column schrijven? Het meest belangrijke is om te focussen op het ene onderwerp, zoveel is nog niet geschreven en gedeeld. Dan de titel, wat is de aansprekend en belangrijker: komt de boodschap over?
‘Drop to drop’ slaat op de keuze om anders te denken. Denken vanuit oorzaak en gevolg.
Mevrouw X gebruikt verschillende soorten kunsttranen, op recept en vrij verkrijgbare. Alle druppels zijn met dezelfde gedachten aanbevolen; bij droge ogen en geïrriteerde oogleden is (veelvuldig) druppelen het meest voor liggende, toch? De klachten zijn de afgelopen tijd niet verminderd, de hoeveelheid aan verschillende druppels past bijna niet op een A4. Bij doorvragen blijken de klachten te zijn ontstaan na een ooglidcorrectie 4 jaar geleden. Kan het advies om minder te gaan druppelen een beter resultaat geven?
Meneer Y druppelt zijn ogen elk half uur. Zijn oogleden zijn dik en rood, hij poetst de oogleden op advies met een druppel babyshampoo op een nat wattenstokje twee keer daags. Hij geeft aan veel te tranen, ook met de druppels die hij gebruikt. Kan het advies om minder te druppelen een beter resultaat geven?
Droge-ogenklachten, tranende ogen, brandende ogen en irritatie aan de oogleden en ook het oogoppervlak kunnen ook ontstaan door een slecht functionerende mucinelaag. Noem het de eerstelijnsdefensielaag, noem ‘t het smeermiddel van het oogoppervlak, noem het de basis van de viscositeit van de traanfilm… hoe we het ook benoemen, we moeten zorgdragen voor een goed functionerende slijmlaag. Dit betekent oogverzorging voor de nacht, zeker als het ooglid wat open blijft staan na bijvoorbeeld een ooglidcorrectie of door het slapper worden door het verouderingsproces, maar ook wanneer de oogleden (en specifiek de ooglidrand) door overmatig schoonhouden te droog zijn geworden.
Klachten over zuigende of plakkende oogleden bij het ontwaken, ook tijdens het ontwaken ’s nachts, hoor je vaak als je ernaar vraagt. Start dan met een zalf voor de nacht. Kijk verder dan het hoornvlies, beoordeel de conjunctiva, palpebraal en bulbair. De miljoenen gobletcellen op de conjunctiva produceren een mooie laag op het oogoppervlak die nodig is voor de eerstelijnsdefensie; bescherm het oogoppervlak tegen ‘invasie’ van buitenaf, zodat de tranen over het oogoppervlak verspreid blijven ‘zitten’ en de mechanische irritatie van een ooglid – wat glijdt over het oogoppervlak – aangenaam aanvoelt. Een knipperslag lijkt niet veel, maar al die knipperslagen bij elkaar opgeteld zijn kilometers die door de oogleden over het oogoppervlak afgelegd worden gedurende ons leven. Ik roep dus op om verder te kijken dan het hoornvlies: beoordeel de conjunctiva bulbair en palpebraal, kijk naar de droge ooglidranden en zie de lidwiper epitheliopathie (LWE). Gebruik oogzalf voor de nacht en adviseer een likje oogzalf op de ooglidrand gedurende de dag. Heb daarbij geduld, geef het tijd. Een beetje oogzalf in de (nasale) ooghoeken kan een verschil geven bij mensen met jeukende pijn. En als men een positief antwoord geeft over witte ‘zoutkorreltjes’ op de huid bij het ontwaken, adviseer dan oogzalf voor de nacht op de temporale ooghoeken.
Mevrouw X ‘dropte the drop’ en stapte over op oogzalf ’s nachts. Meneer Y stopte met het schoonmaken van de oogleden en smeerde 3x daags oogzalf op de ooglidrand. Voor beiden waren de klachten na twee weken al duidelijk verminderd. Ik zag ze nog één keer op controle, waarna overgegaan werd naar individueel advies. Ze hadden mij niet meer nodig. Drop to drop was dus in dit geval ‘the answer’.
